Sembollerin Anlamı ve Gizemi Nedir?

Türkçe karşılığı simge olan Sembol sözcüğünün kökeni, eski Mısır dilindeki “symbolon” sözcüğünün Grekçe’ye geçmiş hali olan symballein fiilidir.Sembol, sözlüklerde “daha soyut bir şeyi anlatmaya yarayan daha somut şey” veya “evrensel yasa, ilke ve prensipleri açıklayan işaretler” olarak tanımlanır. Bir sembol, ifade etmek istediği şeyi en kesin, en belirli, en sade, en doğal şekilde anlatan işarettir. Bir sembolün evrensel olması, içinde evrensel bir ilkeyi, yasayı veya prensibi barındırması demektir. İlk çağın mağara duvarlarında çizgi, daire, üçgen, olarak doğup, günümüzde kadar gelişerek ulaşan sembollerle ilgili ilk önemli araştırma Avrupa’da 19. yüzyılda yapıldı. Analitik psikoloji uzmanı Carl Gustav Jung, sembollerle kişilerin fobileri, fantezileri arasında ilişki kurdu. Sigmund Freud, araştırmaları sırasında rüyalardaki semboller üzerinde durdu. Charles Sanders Peirce tarafından geliştirilen semioloji sayesinde semboller, bilimsel bir anlama kavuştu.

Kadın ve Erkek Sembolü: Gerçekte bir astronomi sembolü olan daireye bitişik artı ve ok işaretleri daha sonra biyolojik bir anlam kazanmıştır. Erkekleri sembolize eden oklu daire astrolojide Mars’ın, kadınları işaret eden artı işaretli daire ise Venüs’ün sembolüdür. Bu semboller, biyolojiye ilk kez İsveçli uzman Carl Linnaeus tarafından adapte edilmiştir.

Kalp ve Ok: Evrensel anlamı aşk olan kalp ve ok, eski Yunan mitolojisinde Aşk Tanrısı Eros tarafından atılan okun iki seven insanın kalplerini birleştirildiğine inanılırdı.

Kara Kedi: Kötü şans olarak görülen kara kedi, tarihte hep ölümü ve şeytanı temsil etti. Geçmişte şeytanların kara kediler halinde dünyaya geldiğine inanılır ve yakılırdı.

Zafer İşareti: İngilizce’de zafer anlamına gelen Victory kelimesinin ‘V’sinden esinlenerek doğan bu işaret, 2.Dünya Savaşı sırasında Nazilere karşı savaşan İngilizler tarafından kullanılmıştır. Zafer işareti, İngiltere Başbakanı Churcill’in verdiği pozlarla popüler hale gelmiştir.

Kurukafa: Kafatası ve iki kemikten oluşan bu uluslararası şeklin anlamı tehlike ve ölüm. Kafatası insan hayatını, çarpraz kemikler ise yaşamın gücünü temsil eder. Başta Nazi SS’leri olmak üzere birçok askeri amblemde kullanılan bu şekil, günümüzde uluslarası ölüm tehlikesi işareti olarak bilinir.

Meşale: Ateşin gücünü temsil eden meşale eski Yunan mitolojisinde Eros ve Afrodit’i sembolize ederdi ve anlamı aşktı. Hıristiyan dünyasında ise meşale, tüm dünyayı aydınlatan Tanrının ruhunu sembolize ederdi. Meşalenin ışığı tüm dünyaya iyiliği yayan bir sembol olarak kabul edilir.

Orak ve Çekiç: Eski Sovyetler Birliği’ni temsil eden orak ve çekiç, eski bir Bolşevik amblemidir. Çekiç işçileri, orak ise köylüleri temsil eder. Orak ve çekicin birlikte olması ise her iki kesimin birlikteliğini belirtir. Sovyetler Birliği’nin bayrağına 1922 yılında giren orak-çekiç, Gorbaçev’in 1991’de verdiği teklifle çıkartılmıştır.

Ejderha: Batı uygarlığında, ejderhanın anlamına iki farklı yaklaşım vardır. Olumlu yaklaşanlar, ejderhanın iyiliği, gücü, sağlığı temsil ettiğine, insanı kötülüklerden koruduğuna inanıyorlar. Karşı görüştekiler ise, ejderhanın kötülüğün ve şeytanın temsilcisi olduğunu, ağzından çıkan ateşin ise kontrol edilemez güçler anlamına geldiğini söylüyorlar.

Ay-Yıldız: İslamiyetin temel sembollerinden biri olan ay-yıldız, konsantrasyonun ve zaferin temsilcisidir ve kökeni kadim ay kültlerine dayanır. Ay-yıldızın tarihçesi 2300 yıl öncesine kadar uzanır. MÖ 339’da Makedonyalı Philip’in kuşatmasından sonra İstanbul’u kurtaran güçlü bir ay şehrin amblemi olarak kabul edilir. Osmanlı devletinin kurulmasından sonra amblem olarak ay seçilir. İstanbul’un Fatih Sultan Mehmet tarafından fethedilmesinden sonra da, hilal şeklinde ay bir cihan devleti olan Osmanlı’nın amblemi haline gelir. Ay’a yıldız, 1793 yılında 3. Selim tarafından eklenir. Fakat bu yıldız altı köşelidir. Yıldız, beş köşeli olarak son şeklini 1844 yılında alır. Cumhuriyetin kurulmasıyla birlikte, devletin amblemi haline gelir.

Yin-Yang Çemberi: Yin-Yang çemberi olarak adlandırılan basit sembol, temel olarak Tao felsefesini açıklar. Tao, kainattaki her şeyin iki güç tarafından kontrol edildiğini savunur. Bunlardan birincisi yin, şekilde siyah olarak sembolize edilir. Negatif gücü ifade eden yin, ayrıca gece, ay, karanlık gibi kavramları da ifade eder. Beyazla sembolize edilen yang ise ruh, ışık, ısı, güneş ve gün gibi kavramları sembolize eder. Yin her zaman yang’dan sonra gelir. Bunun anlamı da, her karanlıktan sonra aydınlığın gelmesi. Noktalar ise, her iyiliğin içinde kötülük ya da her kötülüğün içinde de iyiliğin olabileceğini sembolize eder.

Haç: Hz. İsa’nın çarmıha gerilmesini sembolize eden haçın Hıristiyanlıkta birçok çeşidi vardır. Shepherd’ın haçında, üst kısım biraz daha kıvrık ve kanca şeklini alır. İyi Shephard, insanları iyiye ve doğruya sevk eder, insanların hayatını kurtarır. Bir başka çeşidi ise halkalı haç. İrlanda da 8. yüzyıla kadar kullanılan bu haç, cenneti ve dünyayı sembolize ederdi. Haç sembolü Hıristiyanlıktan çok daha eskidir ve eski Mısırlılarda Ankh haçı olarak görülür.

Davud Yıldızı: Yahudilerin ve İsrail’in sembolü olan altı köşeli yıldız, Davud Peygamber’in, Golyat’a karşı yanınıda taşıdığı bir semboldür. İki tane üçgenin ters olarak konmasıyla meydana gelen yıldız, 1948 yılından itibaren İsrail bayrağında da yeralır. Fakat, bu sembole birçok din ve kültürlerde de rastlamak mümkündür, özellikle de Hindularda. Altı köşeli yıldız, iki ters üçgen ile doğruların ve yanlışların bir arada olduğunu ifade eder. Sihirde de kulanılan bu sembolün düz üçgeni suyu, ters olanı ise ateşi sembolize eder.

Dikilitaş: Dikilitaşlar, kadim Mısır’da güneş ışınlarının taş haline gelmiş hali olarak kabul ediliyordu. Boyutlarına bağlı olarak da yeryüzü ve gökyüzü arasında bir bağlantı sağladıklarına inanılırdı. Antik Mısır’ın en ünlü sembollerinden biri olan piramitler ise ölümden sonra ikinci yaşama kavuşulabilecek yer anlamına gelirdi.

Gamalı Haç (Svastika): Kökeni birçok antik uygarlıklara dayanan Gamalı Haç’ın dört kolu, dört kozmik gücü (ateş, su, hava, toprak) simgeler. Svastika sözcüğü Sanskritçe’deki su (iyi) ve asti (olmak) kelimelerinin birleşiminden meydana gelmiştir. “İyi olmak, mutlu ve sağlıklı olmak” anlamlarını taşır. Gama Alfabesi’ndeki dört harfin bir araya gelmesiyle oluştuğu için gamalı haç olarak tanımlanan sembolün İslam felsefesindeki anlamı ise rüzgar ve mevsimler. Gamalı haç Budizm ve Hinduizm’e göre kutsaldır. Vişnu’nun 108 sembolünden biridir ve kolları saat yönünde dönük olan biçimiyle, başarı ve uğurun yanısıra hayatın kaynağı olan güneş ışığını simgeler. Kolları ters yöne dönük şekli ise geceyi ve uğursuzluğu sembolize eder. Bazı kaynaklarda, eski dönemlerde bu sembol sayesinde dört kozmik gücün etki altına alınıp büyü yapıldığı anlatılır. Gamalı haç, 2. Dünya Savaşı’ndan önce Alman Nazi partisi ve hükümeti tarafından amblem olarak kullanılmaya başlanmıştır.

Zar: Şans oyunlarının en önemli unsuru olan zarlar ilk defa Roma devrinde sembol olarak kullanıldı. Gladyatörler kendilerine iyi şans getirmesi için zarı temsil eden sembolleri zırhlarının üzerine işlediler.

At Nalı: İyi şansı temsil eden at nalı, şeytanın ve kötülüklerin içeri girmesini engellemek için evlerin kapısına asılır. Hıristiyan efsanelerinde de yer alan at nalı sayesinde Aziz Dunstan’ın kötülükleri ve şeytanı kendisinden uzak tuttuğuna inanılır.

Oyun Kağıtlarının Anlamı;

Kupa: İlkbaharı ve yazı simgeler. Tarot kartlarında ise aşk, şans ve bilginin sembolüdür.

Maça: Kozmik ağaçta yaprak anlamına gelen maça, mevsimlerden kışı ve karanlığın gücünü simgeler. Tarot kartlarında ise mutsuzluğu, ölümü, hastalığı ve yoksulluğu getireceğine inanılır.

Karo: Tüm mevsimleri sembolize eden karo, özel bir güce sahip. Tarot kartlarında dünyayı, parayı işaret eden karonun, gelecekten de haber getirdiğine inanılır.

Sinek: Soğuk sonbahar ve kışı sembolize eden sinek, tarot kartlarında ise ateş, eneji ve isteğin habercisidir.