Enigma Cihazı Nedir? Enigma Şifresini Kim Çözdü?

Naziler tarafından 2. Dünya Savaşı döneminde gizli mesajların şifrelenmesi ve yeniden çözülmesi amacıyla kullanılan şifre makinesi Enigma Cihazı, savaşın sonucunu belirleyici etkisi nedeniyle önem taşır. Bir Alman mühendis tarafından geliştirilen üstün bir şifreleme makinesi olan bu cihaz, 1939 yılında tam anlamıyla Alman ordusunun iletişim aracı haline geldi. Makine, mors alfabesi ile alıcıya gönderilmiş metin mesajlarını kodlayan üç hareket edebilir çarkı kullandı; bu da mesajı çözmek için gönderenle aynı yapılanmayı ön plana çıkaran bir Enigma cihazıyla birlikte sağlandı.  Cihaza önemli bir kripto gücü katan, üç çark ve fiş tertibatıdır. Enigma bilgileri şifrelerken trilyonlarca kombinasyon üretebilmektedir. Enigma bilgileri iletişim için kodlamadan önce 13 defaya kadar değiştiriyor, diğer bir deyişle şifrelenen kod yeniden yazıya dönüştürüldüğünde 13 farklı metin ortaya çıkıyor. Müttefikler, Enigma kodunu çözmek için senelerce çaba gösterdi ve  Birleşik Krallık Hükümeti Kod ve Şifre Okulu sayesinde bunu başarabildi. Ünlü İngiliz matematikçi Alan Turing, diğer uzmanlarla birlikte Enigma kodunun şifresi çözdü. 1935-1943 yılları arasında Alman ordusu istihbarat servisleri, hava kuvvetleri ve donanma tarafından kullanılan Enigma cihazında doğru kombinasyonu bulma olasılığı 3,560,761,236,879,310,464,000’ da 1 ihtimaldir. Bir insana yıldırım çarpma ihtimali ise 475,000’de 1’dir.

Bilgisayar biliminin temellerini atan Alan Turing, Yapay zekâdan biyolojiye kadar çeşitli araştırmalarda bulundu ve Nazi ordusunun gizli şifrelerini çözerek, İngiltere’nin II. Dünya Savaşı’ndan kayıpsız çıkmasında önemli rol oynadı. Turing’in görevi, cihazın gönderdiği karmaşık mesajları çözmekti. Polonyalı şifre uzmanları, gelişmiş matematik yöntemleriyle Enigma’nın eksikliklerini tesbit etmiş, ve bazı gizli mesajları çözmeyi başarmışlardı. Ancak, zamanla Enigma gelişti ve Polonya’lı uzmanlar daha ileri gidemedi. Mesajların çok hızlı bir şekilde çözülmesi gerekiyordu; çünkü içerdikleri bilgiler devamlı değişiyordu. Turing’in, bir mesajdaki sözcüklerin trilyonlarca olası çözümlemelerini çıkarıp, yalnızca işe yarayacakları ayırabilen bir makineye ihtiyacı vardı. Turing’in bu düşüncesinden hareketle İngiltere, Alman denizaltısı “U-Boat”ların mesajlarını bir saatlik bir aktarım süresinde deşifre edebildi. Ama naziler, 1942 yılında Enigma’yı yenilediler ve geliştirdiler. Ayrıca, şifre çözücüler, Hitler ile generallerinin daha kapsamlı “Geheimschreiber” adlı bir şifre cihazı kullandıklarını belirledi. Turing ile meslektaşları, yeni ortaya çıkmaya başlayan “elektronik” teknolojisini denemeye karar verdiler. Sonuç, “Clossus” adlı bir cihazdı. Bir oda büyüklüğündeki makine, belirlediği şifredeki 25.000 karakteri, bir saniyede tarayan 1.500 radyo lambasından oluşuyordu. Colossus, Müttefikler’in Hitler’in en gizli şifrelerine girmelerini sağlamış ve bu da nazilerin yenilgisini getirmişti.  Nazilerin Enigma şifresini kırarak savaşın bitmesinde önemli rol oynayan Alan Turing 1952 yılında eşcinsellik suçlamasıyla tutuklandı. Önünde iki seçenek vardı; hapse girmek ya da hormon tedavisini kabul etmek. Turing, hormon tedavisini seçti. Şifre çözme merkezi GCHQ’a yürüttüğü danışmanlık görevine son verildi ve bildiği devlet sırlarını açıklaması olasılığına karşı gözetim altında tutuldu. 1954’ün haziran ayında siyanür şırınga edilmiş bir elma yiyerek hayatına son verdi.