Noel Babanın Kökeni Ayaz Ata mı?

Türk mitolojisini araştıran uzmanlara göre, eski Türkler’de ‘Soğuk Hanı’ olarak bilinen Ayaz Ata, soğuk havalarda ortaya çıkan ve garibanlara yardım eden bir evliya olarak tanınıyor. Ayaz Ata hakkında birçok hikaye anlatılmıştır. Onu ilk önce soğuktan çıkmış bir ruh olarak tanımlamışlardır. Bu anlatımlarla iyi niyetli, yardım sever, Ayaz Ata kimliği ortaya çıkar. Ilk önce ona Kutsal Baba, Çam Baba, daha sonra Ayaz Ata demişler. Ayaz Ata Ay soğundan türemiş ve ayışığı anlamına gelir . Türk’ün atası olarak kabul görmekte ve yanında kız torunu Qar Qızı (Kar Kızı) vardır.Kazakistan ve Kırgızistan’da kış festivallerinde bu gelenek yasatılmaktadır.

Orta Asya Türkleri’nin yılbaşı olarak ‘Nardugan Bayramı’nı kutladığını söyleyen Prof. Dr. Nurullah Çetin, “Noel Bayramı, Hz. İsa’nın Doğuşu adına kutlanıyor. Ancak Noel Bayramı’nın kahramanı Noel Baba diye bir kişi gerçekte yoktur. Hakkında söylenenler tamamen uydurma ve efsaneden ibarettir. Hristiyanlar’ın ‘Noel Babası’na karşı Türk’ün Ayaz Ata’sı vardır. Eski Türkler’de Soğuk Hanı olarak bilinen Ayaz Ata, efsaneye göre kışın soğuk havalarda ortaya çıkan ve aç, fakir, kimsesiz garibanlara yardım eden bir evliyadır. Ayaz kelimesi tüm Türk coğrafyasında yakıcı soğuk anlamına gelir. Ay Tanrısı’nın, soğuk havaya karşı Türkler’i koruması için Ayaz Han’ı gönderdiğine inanılır. Ayaz Ata, Türkler’in gerçek Noel Babası’dır. Etimoloji ve kültürel olarak Türk kültüründe bir kişilik olduğu kesindir” dedi. Prof. Dr. Çetin, Nardugan Bayramıyla ilgili olarak da şöyle konuştu; “Türkler’in yeniden doğuş bayramı Nardugan’dır. Nar; güneş, dugan ise doğan güneş anlamına gelir. İslam öncesi eski Türk inanç ve kültürüne göre dünyanın tam ortasında hayat ağacı olan bir Akçam vardır. Gündüzlerin uzamaya başladığı 22 Aralık’ta gündüz, geceyi yenmiş yani Güneş zafer kazanmış olur. Zira gece karanlık kötü, gündüz aydınlık iyidir. Türkler tanrı Ülgen’e teşekkür bağlamında Akçam ağacı altında şarkılar söyleyip kutlama yapardı. Akçam ağacının dallarına Tanrıdan dilekler asılır, altına da hediyeler konulurdu”..

Prof. Dr. Özkul Çobanoğlu da şunkaı söylüyor: “Eski Türk mitolojisinde yel (rüzgar) evreni yürütücü, oluşturucu bir güç, tanrı-tanrıça veya bunlara denk bir ruh olarak yorumlanır. Ayaz (Ayas) ise Türk dünyası kültür ekolojisinin her yerinde keskin yakıcı soğuk anlamına gelir. Ayazın oluşumu Ülker burcuyla ilişkilendirilir. Efsaneye göre, Ülker burcunun altı yıldızı göğün altı deliğidir ve oradan yeryüzüne soğuk hava üfler ve havalar soğuyup kış olur. Bu bağlamda, Ayaz Ata Türk mitolojisinde önemli bir yere sahiptir. İnanışa göre Ayaz Han soğuk tanrısıdır. Soğukta, darda kalanlara yardım edip onlara kut yani iyi ve güzel baht verir.